Sự nối kết đàn organ với máy vi tính đã mở ra một khả năng vô hạn về việc sử dụng, kết hợp các loại nhạc cụ và việc diễn tấu chính xác những câu nhạc, đoạn nhạc phức tạp một cách chính xác và hiệu quả. Chúng không cần số lượng cũng như thời gian luyện tập của nhạc công để trình tấu một bản nhạc phức tạp.
MIDI là gì? Nguyên tắc vận hành?
MIDI là chữ viết tắt của Musical Instrument Didital Interface (giao diện số với nhạc cụ).
MIDI là giao thức lập trình cho phép nối máy tính với các nhạc cụ MIDI, với những đơn thể phát sinh âm thanh (module), hoặc giữa những nhạc cụ MIDI với nhau để truyền và nhận những thông tin.
Ngày nay có rất nhiều nhạc cụ MIDI như: trống điện tử MIDI, kèn saxo MIDI, guitar MIDI... nhưng phổ biến và được sử dụng nhiều nhất là organ MIDI mà ta thường gọi là organ điện tử.
Cần hiểu rõ rằng MIDI chỉ là phương tiện truyền thông tin, nó không đại diện cho bất kỳ nhạc cụ nào. MIDI xuất hiện như một đầu nối (connector) với những ổ cắm (jack), đó là những đầu nối tròn có 5 chấu. Hiện nay có 3 loại đầu nối MIDI:
- MIDI in: có chức năng thu nhận những dữ liệu thông tin được truyền đi từ nguồn phát tín hiệu MIDI – những nhạc cụ MIDI, máy tính...
- MIDI out: có chức năng truyền dữ liệu phát sinh từ một nguồn phát tín hiệu MIDI.
- MIDI thr: có chức năng tái chuyển tiếp những dữ liệu vừa nhận được từ MIDI in để chuyển qua MIDI out truyền đến một thiết bị nhận khác.
Khi ta đàn những nốt nhạc trên một nhạc cụ MIDI hoặc chơi lại một đoạn nhạc (đã được chép bằng Encore hoặc Finale) bằng chức năng playback. Ngay lúc đó sẽ xuất hiện một thông báo truyền tới MIDI out, thông báo này được truyền qua dây cáp MIDI để đến một thiết bị MIDI khác được kết nối. Thiết bị nối kết nếu là cây đàn organ điện tử, nó sẽ chơi lại cao độ nốt nhạc nói trên nhưng không nhất thiết phải cùng loại tiếng như nguồn đã phát ra. Nếu những thông báo MIDI được phát ra từ một organ điện tử và thiết bị nhận là máy tính với chương trình ghi nhạc bằng văn bản, nó sẽ hiển thị thành những nốt nhạc với cao độ, trường độ và cường độ chính xác như ta đã đàn trên cây organ điện tử.
Tập tin MIDI
Như đã nói ở trên, MIDI chỉ là là một phương tiện truyền tín hiệu, vì vậy tập tin MIDI là tập tin chỉ chứa đựng những thông báo MIDI. Khác với các tập tin âm thanh hoặc hình ảnh, chúng lưu giữ những thông tin số chính xác để tái tạo lại trên máy tính. Tập tin MIDI chỉ lưu giữ nội dung khái quát qui định về cao độ, trường độ và cường độ mà không lưu giữ về âm sắc của nhạc cụ. Khi chơi lại tập tin MIDI chúng ta có thể thay đổi nhạc cụ mà chúng ta muốn, nếu tập tin MIDI được chơi bởi "Windows Media Player" thì nó được chơi bởi nhạc cụ (khi nó được cài đặt để lưu giữ) bằng tiếng sound card của máy vi tính.
Nói cách khác, tập tin MIDI là tập tin chưa được định dạng âm thanh, chất luợng âm thanh tùy thuộc vào nguồn phát khi nó được chơi lại. Ví dụ nếu bè violon của một tập tin MIDI lúc chơi lại được lấy nguồn tiếng từ cây đàn điện tử PSR510, thì chất lượng âm thanh của nó tương đương chất lượng âm thanh của cây đàn PSR510. Nhưng nếu nó được lấy nguồn tiếng từ đàn PSR2000 thì chất lượng âm thanh là của đàn PSR2000... Khác hẳn với tập tin WAV là tập tin đã định dạng âm thanh, chúng ta không thể thay đổi nhạc cụ khi chúng được chơi lại.
Các chương trình soạn nhạc như Cakewalk, Finale, Encore đều đọc được các tập tin MIDI và đều xuất được các tập tin MIDI, vì thế tập tin MIDI còn được xem như tập tin trung gian giúp các chương trình đọc được các bài nhạc được viết trên những chương trình khác nhau.
Cách thức để kết nối đàn organ với máy tính
MIDI thể hiện ngôn ngữ của mình dưới dạng số tương tự như ngôn ngữ của máy tính, vì vậy việc nối kết máy vi tính với các nhạc cụ MIDI là điều hiển nhiên. Muốn kết nối đàn organ với máy tính để dùng tiếng của đàn organ như là nguồn cung cấp âm cho các nhạc cụ được dùng trong các chương trình phối nhạc. Ngoài dây cáp MIDI, đàn organ và máy tính phải đáp ứng những nhu cầu sau:
- Đàn organ phải được cấu tạo theo tiêu chuẩn MIDI (nghĩa là phải có ổ cắm MIDI in và MIDI out).
- Máy vi tính phải có cổng MIDI (cổng này là một ổ cắm dẹp gồm 15 lỗ kim, nó có ở trên tất cả các "card sound" rời và một số "sound on board").
Cáp MIDI chúng ta dùng là cáp MIDI "4 dây", gồm 2 dây có đầu cắm dẹp và 2 dây có đầu cắm tròn. Trong 2 dây có đầu cắm dẹp, chúng ta chỉ dùng một đầu dây có kim, cắm vào cổng MIDI của sound card. Với hai dây có đầu cắm tròn, cắm dây OUT vào ổ cắm IN và dây IN vào ổ cắm OUT của đàn organ.
Đồng thời chúng ta cũng phải chọn cổng MIDI trong những chương trình soạn nhạc (với Encore và Finale thì chọn trong MIDI Setup, với CakeWalk thì chọn trong MIDI Devices...) như sau:
- MIDI In (hoặc Input port) chọn MPU(401)
- MIDI Out (hoặc Output port) chọn MPU (401) nếu muốn âm thanh lấy từ đàn organ phát ra với loa trên đàn organ; chọn MIDI Mapper hoặc Microsoft GS Wavetable SW Synth nếu muốn âm thanh lấy từ đàn organ nhưng phát ra bằng loa gắn từ máy vi tính.
Như vậy, chúng ta đã tạo ra được sự giao tiếp giữa đàn organ với máy vi tính, một trong những đặc điểm của giao tiếp này là đàn organ làm nhiệm vụ cung cấp nguồn âm cho những nhạc cụ dủng trong các bài phối khí, sáng tác mà nhạc sĩ đã soạn trên máy vi tính.
Một vài ứng dụng trong việc kết nối đàn organ với máy vi tính
Đối với những người làm công tác âm nhạc có sử dụng máy vi tính hiện nay ở nước ta. Việc kết nối đàn organ với máy vi tính là nhu cầu thiết thực cho công việc, sự kết nối này sẽ mở ra rất nhiều ứng dụng, chúng ta có thể kể những ứng dụng thông thường sau đây:
- Hoàn thành văn bản của bản nhạc một cách nhanh chóng : bằng cách đánh đàn bản nhạc đó và chương trình chép nhạc sẽ tự động ghi lại cao độ trường độ của nó một cách chính xác.
- Nghe lại một bản nhạc (một hoặc nhiều bè) đã được soạn trên máy vi tính: với chất lượng âm thanh các bè tương đương chất lượng của cây đàn organ mà ta nối kết. Đây là điều thiết thực đối với các nhạc sĩ sáng tác, khi muốn nghe hiệu quả của hòa âm, phối khí, hay những sáng tác khí nhạc mà mình đang làm việc trên máy vi tính.
- Dùng để phối khí phần đệm một bản nhạc: General MIDI gồm 128 loại nhạc cụ từ trống jazz, đàn guitar bass, guitar chant, organ, kèn trumpet, saxo, clarinet, cho đến đàn violon, viola, violoncello, dàn nhạc dây... Chất lượng âm thanh của chúng là chất lượng của đàn organ mà ta nối kết với máy tính. Các bản nhạc được phối khí trên các chương trình như Encore, Finale, Cakewalk... của máy vi tính và với nguồn tiếng của đàn organ được kết nối, chúng ta có thể thu lại chúng với tập tin WAV để dùng cho CD hoặc cassette như thành phẩm của một phòng thu chuyên nghiệp.
Phương pháp này có ưu điểm là không cần nhạc công của dàn nhạc, máy tự chơi, và bài phối viết khó, phức tạp đến mấy cũng không là vấn đề. Tuy nhiên, nhược điểm của nó là kém tinh tế trong diễn cảm, hiệu quả âm thanh không "sâu" bằng dàn nhạc thật. Tuy nhiên, trên lĩnh vực này, sự nối kết đã mở ra một khả năng vô hạn về việc sử dụng, kết hợp các loại nhạc cụ và việc diễn tấu chính xác những câu nhạc, đoạn nhạc phức tạp một cách chính xác và hiệu quả.
Trang Chính 
Calendar
