Chọn Bài Hát Cho Thánh Lễ

Chọn Bài Hát Cho Thánh Lễ

Qua 3 thông cáo về Thánh Nhạc của HĐGMVN do Đức cha Nguyễn Văn Hòa ký tên, các anh chị có thể rút ra được rất nhiều chỉ dẫn giá trị về việc chọn bài hát cho thánh lễ. Sau đây là một vài điểm được thu gọn để giúp các anh chị chọn bài hát sao cho hợp với Phụng Vụ. Chúng ta sẽ đi theo thứ tự của Thánh Lễ:

Bài Ca Nhập Lễ: Nên chọn những bài dễ để cộng đoàn hát chung. Cách chọn ưu tiên từ trên xuống dưới:
Bài Nhập Lễ có ghi trong sách Lễ, bởi vậy nên chọn bài hát theo ý tưởng của sách lễ đã ghi.
Hoặc một bài hát nào gần với ngày lễ hôm đó, như lễ Đức Mẹ thì có thể hát một bài về Đức Mẹ có liên quan xa gần với buổi lễ cử hành hôm đó. Thí dụ, ca Nhập Lễ của lễ Mẹ Thiên Chúa (1/1) là "Lậy Thánh Mẫu, chúng tôi kính chào Mẹ là Đấng đã sinh ra Đức Vua cai trị trời đất muôn đời", thì có thể chọn một bài hát về "Mẹ Thiên Chúa" để hát Ca Nhập Lễ.
Nếu không có bài hát như vậy thì chọn một bài hát theo tâm tình Phụng Vụ trong mùa đó.
Còn không nữa thì chọn một bài ca nhập lễ phù hợp, có ý nghĩa tiến lên bàn thờ, vào cung thánh, miễn sao tạo được bầu khí hân hoan hợp nhau ca mừng Chúa khi bắt đầu Thánh le.ã
Bộ Lễ: Nên hát chung cộng đoàn, đừng thay đổi nhiều bộ lễ qúa. Cách chọn:
Các lời ca phải đi sát với lời kinh phụng vụ trong sách lễ, những bộ lễ mà có lời ca không sát với lời kinh, thì không nên dùng.
Không nên hát các bộ lễ lẫn lộn, thí dụ như hát kinh Vinh Danh của bộ lễ Seraphim, kinh Thánh Thánh Thánh lại là bộ lễ Ca Lên Đi, vv... Như vậy thì không còn là "BỘ" nữa.
Tưởng cũng nên nhắc, những bài hát phải đi sát với bản văn phụng vụ trong Thánh Lễ:
- Kinh Thương Xót
- Kinh Vinh Danh
- Kinh Tin Kính
- Thánh Thánh Thánh
- Lời Tung Hô (Có 3 bản văn được dùng)
- Kinh Lậy Cha
- Kinh Chiên Thiên Chúa (có thể lập lại nhiều lần)
- Các lời đối đáp giữa Linh mục và cộng đoàn.
- Các câu tung hô (AMEN, Vì Chúa là vua... Riêng câu AMEN có thể lập lại nhiều lần khi hát)

Đáp Ca: Nên đáp – xướng với cộng đoàn
Đáp Ca là phần "Lời Chúa", nên không thể lấy một bài hát tự sáng tác để thay thế được. Phải là lấy ra từ sách thánh.
Đáp ca có chỉ định trong sách lễ, nên chọn cho đúng những bài đã chỉ định.
Nếu không thể chuẩn bị kịp, thì theo sự hướng dẫn dưới đây (trích từ website Hát Lên Mừng Chúa ở Việt Nam): "Vì hoàn cảnh cụ thể cũng như vì lý do lợi ích mục vụ thực tiễn, Giáo hội đã đề nghị cho chúng ta dùng những Đáp ca chung cho từng Mùa Phụng vụ.
Mùa Vọng : Tv 24 như CNMV 1C
Tv 84 như CNMV 2B
Mùa Giáng sinh : Tv 97 như lễ ngày Giáng sinh
Tuần Hiển linh : Tv 71
Mùa Chay : Tv 50 như thứ tư Lễ tro
Tv 90 như CN MC 1C
Tv 129 như CN MC 5A
Tuần Thánh : Tv 21 như CN Lễ lá
Mùa Phục sinh : Tv 117 như CN PS
Tv 65 như CN PS 6A
Mùa Thường niên : Tv 18B như CN TN 3C
Tv 26 như CN TN 3A
Tv 33 như CN TN 19B
Tv 62 như CN TN 12C
Tv 94 như CN TN 4B
Tv 99 như CN TN 11A
Tv 102 như CN TN 7A
Tv 144 như CN TN 14A
Chẳng hạn, trong Mùa Thường niên, nếu vì lý do nào đó chưa chuẩn bị kịp Thánh vịnh Đáp ca phù hợp như ghi trong sách bài đọc, thì có thể chọn 1 trong 8 thánh vịnh chung trên đây, lấy ở những Chúa nhật thường niên nhất định như trên, để hát thay thế."

Alleluia: Ha-lê-lu-ia là để hát. Nếu không hát có thể bỏ như QCTQSSLR nói số 39.
Theo Phụng Vụ, các câu Alleluia hát sau câu xướng Phúc âm bằng một nửa của các câu trước đó. Thí dụ: câu trước là Alleluia, Alleluia, thì cầu sau chỉ có 1 Alleluia.
Khi hát chữ Alleluia thì nhấn ở vần U.
Bài Ca Dâng Lễ:
Không có ghi trong sách lễ, bởi vậy việc chọn lựa tự do hơn. Theo một số nơi ở Mỹ, người ta thường chọn những bài hát đi sát với chủ đề thánh lễ và bài giảng của linh mục, trong lúc xin tiền và sửa soạn bánh rượu. Đến lúc linh mục dâng bánh rượu thì họ không hát nữa, và linh mục đọc lời dâng bánh rượu.
Trong sách lễ giáo dân, Thứ Năm tuần Thánh, cũng có ghi chép và đề nghị hát bài "Đâu Có Tình Yêu Thương" trong lúc dâng bánh rượu, từ đó cho thấy bài hát này phù hợp với ý lễ của Thứ Năm Tuần Thánh.
Nếu không có bài phù hợp với chủ đề thánh lễ, thì cách chung chung là chọn những bài có ý nghĩa chúc tụng Chúa và sau đến là Dâng Bánh Rượu...
Bài Ca Hiệp Lễ: Bài này có tính cách kết hợp tâm hồn những người tham dự thánh lễ với Chúa Giê-su Thánh Thể.
Chọn những bài có tính cách kết hợp với Chúa Giêsu Thánh Thể.
Những bài hát cảm mến, thờ phượng và ngợi khen chúa.
Những bài hát nói lên sự hợp nhất và thương yêu.
Riêng bài thánh vịnh 33 (Hãy nếm thử và hãy nhìn xem... ) có thể dùng thay thế tất cả.
Bài hát "Magnificat" có thể dùng sau khi rước lễ xong, hát với tâm tình cảm tạ, ca khen.
Chú ý: Dù là ngày lễ kính Đức Mẹ cũng không nên chọn và hát những bài về Đức Mẹ ở chỗ này. Cũng vậy, không nên hát những bài đời như "Ơn nghĩa sinh thành" hay "Ơn cha" vào đây.

Bài Ca Kết Lễ: Nên hát cộng đồng, không có ghi trong sách lễ, nên tự do hơn.
Nếu là lễ Kính Thánh Tâm Chúa, thì hát một bài kính Thánh Tâm Chúa.
Nếu là lễ về Đức Mẹ, tháng Hoa, tháng Mân Côi,ï thì hát một bài kính Đức Mẹ.
Nếu là tháng Thánh Giuse, thì hát một bài kính thánh Giuse.
Bằng không thì chọn những bài có tính cách hân hoan ra về làm nhân chứng cho Chúa Kitô..., hay một bài khác theo chủ đề của thánh lễ hôm đó.